در انتهای طیف رنگی،
جایی که رنگهای سرد بر روی چرخه ی رنگ قرار میگیرند، پردههای مختلف از رنگ آبی و
بنفش، تخته رنگی به وجود میآورند که تنوع و گونه گونی ذاتی طبیعت را انعکاس
میدهند. این رنگها طیف وسیعی را در بر میگیرند، از جمله: بنفش برافروخته و مایل
به سرخ که در هنگام سپیدهدم یا شفق در آسمان به چشم میآید، تا رنگ آبی مایل به
خاکستری کمرنگ به صورت رنگ پریده که در امتداد افق و محل پیوستن آسمان به زمین
دیده میشود.
همین طور رنگهای شفاف آبی تیره روشن، آبی زنگاری، فیروزهای،
لاجوردی تیره و عمیقترین رنگهای نیلی که به هنگام شب در آسمان نمودار میشود و
باز رنگهای تند آبی در زمینه ی سورمهای و نیلی با درجات گوناگون که در دریاها و
اقیانوسهای نیلگون به چشم میآیند.
این بازههای چند رنگی و پر از تنوع، یک
منبع طبیعی جهت الهام گرفتن برای رنگآمیزی طرحهای تزیینی و آرایهبندی حمام و
دستشویی است. علاوه بر آن، در اتاق مطالعه، اتاق خواب، و مایههای روشنتر با ته
رنگ بنفش، برای اتاق نشیمن و پذیرایی به خوبی کاربرد مییابند.
رنگ آبی حسی از
تعادل، صلح و آرامش را القا میکند؛ یک رنگ با شکوه برای اتاقهایی که میخواهید
حسی از آسایش، استراحت و وانهادگی در آنها ایجاد کنید.
رنگهای ملایم در رنگ
درجه بنفش، همچون یاسی، بنفش کمرنگ، نیلی روشن، بنفش مایل به آبی، و رنگهایی در
همین طیف، به این ویژگی معروفاند که راحتی و آرامش خاطر ایجاد میکنند، خیال را
آسوده و فارغ از تشویق میسازند و حسی روحانی و ماورایی به محیط میبخشند. هر دوی
این رنگها، یعنی آبی و بنفش، ایدهآلاند برای ایجاد فضای تفکر و اندیشه، و نیز
آراستن مکانی مختص عزلت و تعمق.
از ته رنگ رقیق آبی آسمانی و بنقش مایل به
آبیکمرنگ، تا سایههای تیره ی آنها، به خوبی با رنگهای سفید، شیری، فیلی،
استخوانی و نقرهای میآمیزند و ترکیب رنگی منسجمی به دست میدهند. رنگمایههای
ملایمتر و پریدهتر برای ایجاد حس گستردگی فضا و جای زیاد مناسباند و
رنگمایههای تیرهتر به منظور خلق جوی کنترل شدهتر با حدود دقیق و مرزهای تعریف
شده عملکرد خوبی دارند. بنابراین، چنانچه خواهان القای حسی از محصوریت و محاط بودن
هستید، به یاد داشته باشید که از رنگآمیزی تیرهتر این دو رنگ بهره
بگیرید.
آبی و بنفش و رنگهای زیر مجموعه ی آنها، همانطور که به طرز منحصر
به فردی گونه گون هستند، در کنار هم، اثر خوبی برجا میگذارند و به خوبی یکدیگر را
تقویت و تکمیل میکنند. همچنین در صورت ترکیب شدن با رنگمایههای سبز و انواع
خاکستری، و یا اصلاح شدن با رنگهای زرد، نارنجی و صورتی، میتوانند نتایج
خیرهکنندهای داشته باشند.
تغییراندازه باتغییر
رنگ
آیا تا به حال برایتان پیش آمده که بخواهید تغییری در
اندازه ی اتاقتان بدهید، اما به دلیل اینکه ایجاد دگرگونی مستلزم انجام کارهای
ساختمانی است، از این کار صرف نظر کرده باشید؟
پیشنهاد میکنیم دست نگه دارید و
به جای انجام دادن کارهای ساختمانی و حذف و اضافه کردن دیوارها، به یک نقاش مراجعه
کنید و با تغییر رنگ اتاق، اندازه آن را تغییر دهید. در این جا خواهید دید که کار
مشکلی پیش رو ندارید. خیلی ساده میتوانید با کمک اعجاز رنگها ابعاد و اندازه ی
اتاقها را عوض کنید.
در حالت کلی، اگر تمایل دارید که چهار دیواری اتاق
به نظر نزدیک بیاید و دیوارهای اتاق خودی نشان بدهند، آنها را به رنگ تیره
بیارایید. و اگر ترجیح میدهید اتاقتان وسیعتر و دلباز و بزرگ به نظر آید از
رنگهای روشن استفاده کنید.
اگر اتاقی مستطیل شکل دارید و میخواهید مربع
به نظر رسد، دیوارهای کم عرض انتهای اتاق را با رنگ تیره و بلندترین دیوار را با
رنگی روشن رنگآمیزی نمایید. این عمل باعث میشود که دیوارهای عقبی به سمت جلو
آمده، اتاق متناسب به نظر برسد.
اگر تصمیم دارید که اتاقی دنج ایجاد کنید،
از رنگهای گرم تیره استفاده نمایید. این رنگها سبب میشوند که محیط گرم جلوه کند
و تیرگی رنگ موجب میشود اتاق محصور و صمیمی به نظر بیاید.
برای داشتن اتاقی
وسیع و بزرگ، رنگ سفید (و رنگهای روشن مانند آن) بهترین انتخاب است، زیرا هر چه
رنگ روشنتر باشد تاثیر و بازخورد نور را دو چندان کرده، در نتیجه فضا بزرگتر به
چشم میآید. تغییر دادن رنگ سقف به رنگ تیره نیز باعث میشود که سقف کوتاهتر و
پایینتر دیده شود.
بنابراین، دقت داشته باشید که با هزینهای اندک میتوان
اندازه اتاقها را تغییر داد؛ تنها کافی است دست به کار شوید و از معجزه ی رنگها
لذت ببرید.
توصیه های کاربردی در انتخاب رنگ ها در
خانه
همه ی ما قبول داریم که ترکیبات رنگی روشن ، قشنگ تر به نظر
می آیند و محیط خانه را از پرتو درخشانی برخوردار می کنند. چنانچه فضای منزل تان را
با رنگ های عسلی و طلایی بیارایید، متوجه می شوید که چقدر اتاق های خانه دلباز و
روشن می شوند. منزل شما با استفاده از رنگ مایه های طلایی ، زرد ، شکلاتی و قهوه ای
کم رنگ ، درخشش خاصی پیدا می کند و اتاق هایتان جلوه ای حقیقی به خود می گیرند؛
همانند این که تابش نور خورشید سراسر روز در خانه ی شما گسترده باشد.
طیف
های مختلف از رنگ طلایی ، رنگ هایی سرد و گرم را شامل می شوند که همه جزء رنگ مایه
های طبیعی اند و در کنار قهوه ای بسیار هماهنگی خوبی دارند. مبلمان راحتی ، پرده
ها، فرش ها ، همین طور کوسن ها ، در اتاقی با ترکیب رنگ طلایی و قهوه ای بسیار شکیل
اند ، به خصوص اگر آن ها را با مخمل اعلا تلفیق نمایید تا تأثیر گذاری شان بیش تر
شود. شما با توجه به علاقه مندی خود می توانید از سایه های طلایی گرم شامل رنگ مایه
های مسی و کاراملی بهره بگیرید. رنگ های طلایی سرد سایه روشن هایی از بژ یا رنگی
شبیه به پوست لیمو عمانی را شامل می شوند که بسیار سنگین و پرجلوه اند. طلایی های
سرد وقتی با رنگ هایی مثل فندقی یا عنابی که از خود سایه های قرمز رنگ ساطع می کنند
ترکیب شوند، با هم آیی بی نظیری ایجاد می کنند.
رنگ های متالیک یا در اصطلاح
، همان رنگ هایی که از فلزات برگرفته شده اند ، همیشه بسیار چشمگیرند و اگر آرایه
ها و پوشش های پارچه ای و بافت دار منزل از بین چنین رنگ هایی برگزیده شوند ، درخشش
آن ها هر روز بر نشاط ساکنان خانه می افزاید. طلایی و نقره ای از برترین رنگ هایی
هستند که پایه ی فلزی دارند. از سایر طیف ها هم می توان به برنزی ، مسی آبی، سبز و
قرمز متالیک اشاره کرد.
جالب ترین انتخاب برای رنگ دیوار اتاق های تاریک ،
زرد آفتابی یا کرم درخشان با ته مایه ی طلایی است. این نوع رنگ آمیزی ، کاملا سردی
و یکنواختی محیط را از بین می برد ، هم چنین باعث روشنی فضا شده، انسان را شاد و
زنده دل می کند. بهره گیری از این رنگ مایه حسی آرام و دلنشین در اتاق خواب ها و
اتاق نشیمن ایجاد می کند و با ترکیب رنگ های سفید و قهوه ای یک محیط دنج برای
روزهای کوتاه پاییز و زمستان فراهم می آورد.
طیف هایی از طلایی خاکی رنگ ،
بسیار قوی و گرم هستند. سعی کنید از این رنگ ها برای قفسه های چوبی قدیمی ، همین
طور میز و صندلی ها استفاده کنید. البته پس از رنگ زدن این اشیا آن ها را کمی
سمباده بزنید تا روشن تر شوند و به اتاق نشیمن تان نمایی شاد ببخشند.
برخلاف
این حالت، ممکن است از چوب های تیره در کنار آرایه های روشن در اتاق بهره بگیرید.
چوب های تیره به رنگ قهوه ای سوخته در محیطی با رنگ مایه های طبیعی و خنثی ، نمود
بسیار جذابی پیدا می کنند. این نوع لوازم اگر نقش واقعی چوب را بر خود داشته باشند
، خیلی زیباتر و شیک تر خواهند بود.
توصیه های کاربردی:
1. در
اتاق خواب هایی که نور کمی دارند و همین طور در اتاق نشیمنی که کم وسعت است، هاله
ای از نور صورتی ملایم به کار ببرید؛ زیرا محیط را دلنشین و مهیج می سازد. هم چنین
پرده ها، مبلمان و دیوار را با ترکیبی از رنگ سفید و کرم انتخاب کنید تا هماهنگی
متناسبی در فضای اتاق به وجود آید.
2. مبل و صندلی قدیمی اتاق نشیمن را با
پیراهنی از پارچه ی مخمل نرم به رنگ طلایی بپوشانید تاامروز جلوه کنند . سایه روشن
هایی از شکلاتی و بژ، در کنار طلایی تأثیر گذاری این رنگ را فوق العاده بیش تر می
کنند. چنانچه از پارچه ی مخمل نقره ای استفاده کنید، می توانید آن را در کنار آبی
یا سبز رنگ پریده قرار دهید. همین طور با افزودن گلدانی پر از رزهای صورتی و سفید،
یک حس خاص و زنانه در فضا ایجاد می کنید.
3. پرده های گیپور یا تورهای نقش
دار باعث می شوند که پنجره های بزرگ جلوه ی زیادی پیدا کنند. هم چنین با انتخاب
رومیزی یا روتختی قلاب دوزی شده و برودری در رنگمایه های ملایم صدفی و صورتی ، در
اتاق های خواب و نشیمن جذابیت بیش تری ایجاد می کنید.
4. اگر مایلید پارچه
های براق به کار برید، اما نمی خواهید اتاق تان خیلی پرزرق و برق شود، آن ها را در
وسایل کوچک مثل کوسن ، رومیزی ، روبالشی یا مثلاً تابلویی که خود با پارچه ی هم رنگ
مبلمان و اثاثیه درست کرده اید ، استفاده نمایید. پارچه های ابریشمی طبییعی یا
مصنوعی و نیز ساتن براق برای این منظور مناسب اند.
5. پارچه های طرح دار
چاپی برای پوشش مبلمان یا پرده انتخاب خوبی هستند، ولی زیاده روی در استفاده از آن
ها، اتاق را خیلی یکنواخت و بی روح نشان می دهد. اما پارچه هایی با گل های برجسته
که خیلی شلوغ نباشند، در اتاق های بزرگ کاربرد خوبی دارند.
6. می توانیم
اتاق های بی روح و بی رنگ را به وسیله ی نصب پرده های خوش رنگ و طرح دار که با
نوارهای طلایی و یراق های منگوله دار زربفت، از حالت سنگین و ساده خارج کرده، به
محیط روحی تازه بدمیم. هم چنین به یاد داشته باشید که گرد آوردن مبلمانی با چوب
تیره رنگ ، در کنار کف سازی سنگ و دیوارهای روشن ، همیشه بهترین ترکیب برای اتاق
نشیمن است.
روان شناسی در پشت رنگ
ها
رنگی که در هر اتاق
استفاده میشود بر روحیه ی شما و هر شخصی که از آن اتاق استفاده میکند تأثیر
میگذارد. در این جاست که روانشناسی رنگ، نقش اصلی را ایفا میکند. رنگ اولین چیزی
است که ما در برخورد با اشیا و مکانها به خاطر میسپاریم؛ از لباسی که میپوشیم تا
اتاقی که در آن رفت و آمد میکنیم.
در این مقاله گزیدهای از روانشناسی
اولیه ی رنگها را در نظر گرفتهایم تا با توجه به آنها، رنگ مورد نظر برای
اتاقهای مختلف منزل را انتخاب نمایید. روانشناسی رنگ در مورد افراد مختلف
تفاوتهایی را نشان میدهد، از این رو، ما در این مطلب دیدگاههای کلی و عمومی
پذیرفته شده درباره ی رنگها را ذکر کردهایم.
قرمز
رنگ قرمز موجب
بالا رفتن فشار خون و تپش قلب میشود. در بعضی افراد نیز ایجاد نیرو و انرژی میکند
و همچنین باعث به وجود آمدن حالتی صمیمی همراه با عشق و محبت میشود. به علاوه رنگ
قرمز اشتها را تا حد زیادی افزایش میدهد و به همین دلیل است که در سالنهای
غذاخوری از این رنگ استفاده میکنند. این رنگ میتواند انتخاب مناسبی برای اتاق
مطالعه و ناهارخوری باشد.
نکته ی مهم در انتخاب هر رنگی توجه به میزان تیرگی
و روشنی آن رنگ است. قرمز روشن تداعی کننده ی خطر و مشکل برای برخی از افراد است
مانند علائم هشدار دهنده؛ بنابراین توصیه میشود که از رنگ قرمز تیره استفاده
نمایید
نارنجی
رنگ نارنجی همچون رنگ قرمز القا کننده ی احساساتی
مانند صمیمت، عشق و انرژی است، اما نه به همان شدت. نارنجی درخشش نور آفتاب را در
نظر انسان مجسم میسازد و دستمایهای برای زندگی با نشاط را فراهم میآورد. این رنگ
حالتی درونی دارد و به مردم حس خوش آمدگویی میدهد. به همین دلیل در اکثر مواقع
برای آراستن اتاقهای نشیمن (پذیرایی) و هال منزل مورد استفاده قرار
میگیرد.
زرد
این رنگ نیز تاثیراتی مانند قرمز و نارنجی بر جای
میگذارد با این تفاوت که درخشانتر و روشنتر است و همانند قرمز و نارنجی میتوان
از آن برای فضای نشیمن و هال استفاده کرد. علاوه بر این، انتخابی بسیار هوشمندانه
برای روشن و بزرگتر نشان دادن قسمتهای تاریک و کمنور ساختمان مانند راهروها و
فضای ورودی منزل است. علاقه داشتن به رنگ زرد، نشانهای از خلاقیت و میل به ایجاد
ارتباط با دیگران است.
آبی
رنگی بسیار آرامبخش و تسکیندهنده که در
انسان ایجاد امنیت و آرامش میکند. به همین دلیل است که در اکثر مطبهای پزشکی و
اتاقهای جراحی از آن بهره میگیرند.
آبی را میتوان برای اتاقهای خواب و
سرویسهای بهداشتی در نظر گرفت. در کل برای محلهایی که به نظر باید خنک و آرامبخش
باشند، استفاده میشود.
لازم به ذکر است که آبی نقطه ی مقابل قرمز در زمینه
ی اشتها بوده، در حقیقت باعث از بین رفتن اشتها میشود، بنابراین نمیتواند رنگی
مناسب برای اتاق ناهارخوری و آشپزخانه باشد.
سبز
رنگی جذاب که احساس
سلامت، باروری، حاصل خیزی، آرامش و صمیمیت را القا میکند. سبز نیز تا حدی مانند
آبی عمل میکند، اما گرمتر و منعطفتر است. از این رنگ نیز در بیمارستانها،
مطبها و اتاق انتظار دندانپزشکی استفاده میشود.
سبز روشن رنگ مناسبی برای
اتاقهای خواب، نشیمن و هال به شمار میرود. سبز تیره نیز برای آشپزخانه و
اتاقناهار خوری مناسب است، زیرا که این رنگ تأثیر خوبی بر سلامت و تغذیه
دارد.
زرشکی
خیلی از افراد عاشق این رنگ هستند و بسیاری هم از آن
متنفرند. برای کسانی که این رنگ را دوست دارند، زرشکی میتواند گزینه ی خوبی در
آراستن فضای ناهارخوری و اتاقهای خواب و مطالعه باشد. از طرف دیگر، بچهها به این
رنگ علاقه دارند و میتواند انتخاب هوشمندانهای برای اتاق خواب و محل بازی آنها
باشد.
اینکه بخواهید همه ی
الگوهای رنگی خانهتان را تغییر دهید، ممکن است کاری بسیار دشوار و حتی پرمخاطره
جلوه کند و از اینرو، ترجیح دهید که مثلاً در فرآیند رنگآمیزی دیوارها، به همان
رنگها و ترکیبات قدیمی متوسل شوید. اما اگر واقعاً قصد این کار را دارید، کمی درنگ
کنید و البته شجاعت به خرج دهید. توصیههای کارشناس را در این زمینه بخوانید و
آنگاه تصمیم بگیرید. این دستورالعملها بیتردید سودمندند و واقعاً نمیخواهیم کسی
را رنگ کنیم!
چرخه رنگ
استفاده از چرخه رنگ، راهبردی عملی و شیوهای
دقیق در کار با رنگ پیش رویتان میگذارد.
- رنگهای اصلی یا
اولیه:
قرمز، آبی و زرد که فواصل مساوی و متمایز از هم را بر روی چرخه ی رنگ
اشغال کردهاند.
- رنگهای ثانویه:
سبز، نارنجی و بنفش/ ارغوانی بین
رنگهای اصلی یا اولیه جای گرفتهاند.
- رنگهای فرعی یا سومین:
بین
رنگهای گروه اولیه و ثانویه، رنگهای سومین جای گرفتهاند که از ترکیب رنگهای دو
گروه یاد شده حاصل میآیند.
رنگ گزینی
اکنون به مرحله ی اصلی، یعنی
به مرحله ی انتخاب رنگ میرسیم. مجموعه رنگهایی که میخواهیم برگزینیم، بهتر است
یا متضاد یکدیگر باشند یا سازگار با یکدیگر. برای این منظور، یکی از دو شیوه ی زیر
را دنبال کنید:
- رنگهای متضاد:
از روی چرخه ی رنگ، دو رنگی را برگزینید
که دقیقاً در مقابل یکدیگر قرار گرفتهاند. مثلاً، زرد درست در نقطه مقابل ارغوانی
قرار دارد. بنابراین، در رنگآمیزی یک عنصر میتوانید از زرد و ارغوانی استفاه
کنید.
- رنگهای سازگار:
از روی چرخه ی رنگ، یک رنگ را برگزینید. دو رنگ
دو طرف آن، بهترین طیفهای سازگار با آن هستند. مثلاً، اگر رنگ زرد را انتخاب
کردهاید، نارنجی و سبز که در دو سوی آن هستند، بهترین سازگاری را با زرد ایجاد
میکنند.
حال و هوای رنگی
هر رنگی حال و هوای متفاوت به فضای
درونی میبخشد و طیفهای مختلف، تأثیرات گوناگونی به جای میگذارند، بدین
ترتیب:
- مجموعه ی قرمز:
گرما و هیجان را به ارمغان میآورند. این مجموعه
برای فضای غذاخوری یا اتاق نشیمنی صمیمی، عالی است.
- مجموعه ی
آبی:
رنگهایی آرام و التیامبخش به شمار میروند. این مجموعه برای اتاق خواب
بسیار مطلوب است.
- مجموعه ی زرد:
با تابش نور خورشید و شادی
توأماند. این مجموعه هوای زندگی را به آشپزخانه، اتاقنشیمن و اتاق خواب راه
میدهد.
- مجموعه ی نارنجی:
طیفهای برانگیزنده لذت که روح را شاد و
تلطیف میکنند. بهترین کاربرد این مجموعه در اتاق نشیمن است.
- مجموعه ی
سبز:
غالباً آرامش بخشاند. این مجموعه به اتاق نشیمن، آشپزخانه و اتاق خواب
روحی تازه میبخشد.
- مجموعه ی بنفش:
رمزآلود، و در طیفهای پررنگتر
مجلل و با شکوهاند. در طیفهای کمرنگتر و یاسیرنگ نیز آرام و معتدل جلوه
میکنند. گونههای پررنگ بنفش را در اتاق نشیمن یا پذیرایی به کار ببرید و از
سایههای کمرنگ در اتاق خواب استفاده کنید.
نکته ی مهم:
تضاد رنگی
غالباً با دو رنگ شکل میگیرد، اما برای سازگاری رنگی معمولاً به سه رنگ یا بیشتر،
نیاز هست.
با همآیی چشمگیر رنگها
سازگاری طیفهای نارنجی، قرمز و
صورتی پررنگ برای فضایی دوستانه و آرامش بخش
باهمآیی آبی روشن و شکلاتی پررنگ
برای طرحی شیک و برازنده
آمیزه سبز زیتونی و سفالی گرم برای نمای امروزی و
خشن
تقابل بنفش کمرنگ و کرم طلایی رنگ برای سبک ظریف و
آراسته
توصیه کارشناس:
- ساختن الگوهای متفاوت با
استفاده از رنگ، نقطه ی کانونی خیرهکنندهای در فضای درونی پدید میآورد. در این
میان، قاعده بنیادین آن است که پیوندی بین این الگوی رنگی و دیگر قسمتهای طرح
برقرار سازید. برای این منظور میتوانید از طیفهای یکسانی بر روی الگوی مورد نظر و
دیوارها و اثاثیه استفاده کنید.
- از موارد زیر اجتناب
کنید:
1- به کارگیری تعداد بیش از حدی از رنگها؛ این کار به تأثیری
ناموزون و غیرمنسجم میانجامد و سبب میشود که طرحتان لجام گسیخته و آشفته جلوه
کند.
2- به کارگیری میزانی برابر از طیفهای یکسان؛ حتی اگر فقط از دو رنگ
در طرحتان استفاده میکنید، میزان یکی باید از دیگری بیشتر باشد تا رنگ زمینه ی
اصلی، تأثیر و غلبه ی خود را نشان دهد.
3- به کارگیری رنگها بدون آزمودن
آنها: حتی مجموعه رنگهای مختلفی که بر اساس چرخه رنگ و به صورت نظری سازگاری
مناسبی با یکدیگر دارند، ممکن است در عمل و تحت شرایط مختلف محیطی، از جمله میزان
نور و ابعاد اتاق، به هیچوجه با هم سازگار نباشند و زیبا به نظر
نرسند.
چگونگی استفاده از چرخه رنگ در تغییر
دکوراسیون
سرمایه-تعادل، تناسب و تداوم در محیط سه
اصلی است که باید در طراحی داخلی بسیار رعایت شود. به طور کلی تعادل از اصول اساسی
هنر است. هنر در برقراری ارتباط با مخاطب نوعی تعادل را جست وجو می کند. تعادل در
هنر به وسیله تقسیم بندی متوازن اجزا صورت می گیرد. رنگ، نور و بافت نیز در حفظ
تعادل یا عدم تعادل نقش دارند البته تاکید زیاد بر تعادل موجب می شود اثر جذابیت
خود را از دست بدهد و ایجاد کسالت کند. رنگ و بافت از مهم ترین عناصر اصلی
دکوراسیون به شمار می رود. متمایز کردن یک اثر وقتی به خوبی انجام می پذیرد که
بتوان با استفاده از رنگ و فرم توجه مخاطب را جلب کرد. بافت از دو نظر قابل بحث
است؛ از نظر فرم و شکل که وسیله درک آن قوه بینایی است و دوم از نظر خاصیت فیزیکی و
جنسیت بافت که با لامسه قابل درک است. درجه انعکاس یا جذب نور توسط جسم دارای بافت
اهمیت فراوان دارد. تضاد سطوح مات و خشن در کنار سطوح براق و صیقلی جذابیت فراوانی
دارد و ایجاد جلوه بصری می کند. بافت زبر وخشن قدرت جلب توجه فراوان دارد و برخلاف
آن بافت های صاف و صیقلی معمولاً کمرنگ و بی جذبه هستند. نور یکی دیگر از مهم ترین
عناصر درطراحی داخلی است. نورهای طبیعی و مصنوعی اثر متفاوت در محیط ایجاد می کنند.
نقطه دید ناظر ، مقدار نور که به آن می تابد و زاویه دید ناظر عواملی هستند که در
تمام المان های داخل محیط باید رعایت شوند و ترکیبی مناسب و زیبا با هم داشته باشند
و دارای طرحی خوب و استاندارد باشد. سورنلی در مقاله اش می نویسد: تضادها و کنتراست
ها در آثار هنری منشاء ایجاد زیبایی هستند. فضاهای تاریک و روشن هرکدام جداگانه بر
رنگ های موجود درطبیعت تاثیر می گذارند و توجه به این موضوع درچیدمان منزل از اهمیت
ویژه ای برخوردار است. سورنلی با تاکید بر استفاده از چرخه رنگ در دکوراسیون داخلی
و اهمیت اینکه هر فردی برای اعمال شیوه های کاربردی دکوراسیون در محیط کار یا خانه
اش باید به آن آشنایی کامل داشته باشد همچنین آورده است: همان طور که زیبایی یک اثر
هنری در این است که رنگ های مورد استفاده در آن به صورت یکدست و با یک بالانس و
هارمونی انتخاب شوند تا همه رنگ ها خودشان را در یک سطح نشان دهند، چیدمان داخلی
خانه نیز زمانی جلوه بصری پیدا می کند که اصل فوق در آن رعایت شده باشد. در طراحی
داخلی خانه همچنین توجه به این نکته که تاریکی و روشنی درجات مختلف دارند، ضروری
است. رنگ های خاکستری می توانند مناظر اطراف و محیط زندگی ما را فعال کنند و حساسیت
فوق العاده ای نسبت به اختلافات رنگ مایه ها به وجود آورند به طوری که با وجود رنگ
های خاکستری اختلافات بین رنگ ها واضح تر تشخیص داده می شوند.
اهمیت علم رنگ
آمیزی و نحوه به کارگیری آن در زندگی روزمره نشان دهنده این موضوع است که انسان ها
در هر موقعیت و مکانی که قرار گرفته باشند به نوعی خود را با رنگ و پدیده های آن
مرتبط خواهند یافت. از محیط های کوچک مانند اتاق خواب، اتاق نشیمن و آشپزخانه گرفته
تا محیط های بزرگ تر و عمومی تر مانند ادارات، سالن اجتماعات و کنفرانس ها، مراکز
نمایش، رستوران ها، بیمارستان ها و مکان هایی از این قبیل همگی به نوعی وابسته به
صنعت رنگ آمیزی هستند. همچنان که محققان و روانشناسان پیرامون خاصیت رنگ ها و نقش
آنها در بهبود کیفیت زندگی صحبت کرده اند در صورتی که رنگ را از محیط پیرامون خود
حذف کنیم دنیای اطراف دلگیر ، خسته کننده و خالی از لطف می شود. از آنجا که در
دکوراسیون داخلی عنصر رنگ حرف اول را می زند آشنایی با چرخه رنگ و چگونگی کاربرد
رنگ ها در سطوح مختلف اهمیت ویژه ای نزد طراحان و همچنین افرادی که خود قصد تعویض
دکوراسیون منزل یا محیط کار خود را دارند، خواهد داشت. منظور از رنگ های اصلی یا
درجه اول ، رنگ هایی هستند که معمولاً از ترکیب هیچ کدام از رنگ ها ساخته نمی شوند
بلکه رنگ های دیگر از ترکیب آنها با یکدیگر به وجود می آیند. آبی، زرد و قرمز سه
رنگی هستند که رنگ های اصلی را تشکیل می دهند. رنگ هایی که در بازار به عنوان رنگ
اصلی عرضه می شود با رنگ های اصلی کمی تفاوت دارند ولی در میان رنگ های مختلف، زرد
(کادمیوم) با درجه تیرگی متوسط نزدیک ترین رنگ به زرد اصلی دایره رنگ است.
قرمز(مجنتا) که از ترکیب قرمز کادمیوم و آلیزارین به دست می آید به رنگ اصلی نزدیک
است. آبی (سرا لئون) که از ترکیب آبی کبالت و اولترا مارین و مقداری سفید به وجود
می آید به رنگ اصلی نزدیک است. رنگ های درجه دوم یا ثانویه از ترکیب دو رنگ اصلی
ساخته می شود. مانند ترکیب زرد و قرمز که نارنجی می شود یا زرد و آبی - قرمز و آبی
که به ترتیب سبز و بنفش حاصل می کند. رنگ های درجه سوم (ثالثه) نیز از مخلوط کردن
رنگ های اصلی با رنگ های درجه دوم (ثانویه) به دست می آید. این رنگ ها عبارتند از
زرد نارنجی، قرمز نارنجی، قرمز بنفش، بنفش آبی، سبز آبی و سبز زرد که در کنار سه
رنگ اصلی و سه رنگ درجه دوم مجموعه رنگ های چرخه 12تایی رنگ را کامل می کنند. رنگ
های آکسان: رنگ های تند و درخشانی که برای زنده کردن و انرژی بخشیدن به یک مجموعه
رنگی به آن اضافه می شوند، مانند رنگ صورتی تند چند کوسن و یک جفت شمع در یک اتاق
نشیمن که با خانواده رنگ کرم رنگ آمیزی شده است. رنگ زمینه: رنگ زمینه رنگی است که
در بزرگ ترین سطوح و به بیشترین میزان در یک فضا مورد استفاده قرار گرفته است مانند
رنگ دیوارهای یک اتاق. رنگ زمینه، اغلب به عنوان پس زمینه ای برای سایر رنگ های به
کار رفته در اتاق مورد استفاده قرار می گیرد و سایر رنگ ها مانند رنگ های آکسان یا
متضاد را در خود جای می دهد. رنگ های متضاد: تضاد باعث ایجاد وحدت و جذابیت در
دیدار بصری شده و نیز عاملی برای انتقال اندیشه ها و احساسات به طریقه ای ساده تر
به بیننده است. عنصر تضاد در برابرعنصر هماهنگی ضمن ایجاد لذت بصری باعث ایجاد
تعادل می شود .رنگ های متضاد در کنار هم تاثیری چشمگیر بر بیننده باقی می گذارند
چنان که حتی پس از بستن چشم ها این تاثیر تا مدت کوتاهی در ذهن بیننده باقی می
ماند. این رنگ ها بهترین انتخاب ها برای فضاهایی هستند که کاربری کمتری دارند و شخص
مدت زمان کمتری را در طول روز در آن می گذراند. رنگ های مکمل: این رنگ ها که در
چرخه رنگ در برابر یکدیگر قرار دارند در کنار هم نمایی چشمگیر و متعادل می آفرینند.
این رنگ ها هرگز از یک خانواده نیستند و حداکثر تفاوت را با یکدیگر دارند. رنگ بنفش
و سبز مغز پسته ای و نیز دو رنگ فیروزه ای و نارنجی دو نمونه بارز از رنگ های مکمل
محسوب می شوند. برخی تصور می کنند نارنجی و سرخ متضاد هستند در حالی که در دایره
رنگ کنار هم قرار می گیرند و دارای هارمونی هستند. رنگ های سرد، گرم و خنثی :رنگ
های موجود در چرخه رنگی از لحاظ تاثیری که بر روح، روان و بر ضمیر خودآگاه و
ناخودآگاه ما می گذارند به سه دسته رنگ های گرم، سرد و خنثی تقسیم می شوند. رنگ های
گرم به آن دسته از رنگ هایی گفته می شود که محرک سیستم عصبی هستند و احساسات ما را
قوت بخشیده و تشدید می کنند. این رنگ ها همچنین رنگ هایی هستند که در همان برخورد
نخستین، تعداد ضربان قلب و هیجانات ما و همچنین توان انتقال سلول های انرژی زا را
در بدن انسان ها به شدت افزایش می دهند. تاثیرات اصلی این رنگ ها بر شاخه سمپاتیک
سیستم خودکار عصبی است.
رنگ های گرم بر فعالیت روزمره زندگی ما می افزاید و
به زندگی ضرباهنگ تند و شاد می بخشند. این رنگ ها فشار خون را بالا می برند، تنفس و
ضربان قلب را تسریع بخشیده و گرمی و حرارت را به بیننده القا می کنند. رنگ های اصلی
یا ترکیباتی از قبیل قرمز، نارنجی، زرد، سبز، قرمز- نارنجی، زرد - نارنجی(پرتقالی)،
بنفش متمایل به قرمز (قرمز - بنفش) در زمره رنگ های گرم قرار می گیرند. رنگ های
سرد، رنگ هایی هستند که دارای تاثیرات آرام بخش بوده و حس لطافت، آرامش و کم تحرکی
را به ما القا می کند. این رنگ ها که ترکیباتی از قبیل آبی - سبز (فیروزه ای)، سبز
مایل به آبی، آبی - بنفش، بنفش متمایل به آبی( آبی - بنفش) و آبی را در خود دارند
به طورمستقیم بر شاخه پاراسمپاتیک سیستم عصبی خودکار اثر می گذارند و موجب پایین
آمدن فشار خون و کاهش سرعت تنفس و ضربان قلب می شوند. رنگ های سرد، ساده و بی تکلف
هستند و انتخابی مناسب برای محیط کار و اتاق خواب که درآن به آرامش نیاز است به
شمار می روند. به لحاظ بصری، رنگ گرم پیش می آید و رنگ سرد پس می نشیند. رنگ های
خنثی اعم از سیاه، سفید، خاکستری بژ و قهوه ای رنگ هایی هستند که در طیف رنگی و
چرخه رنگ جایگاهی ندارند و از ترکیب رنگ های دیگر به وجود می آیند و اصولاً سیاه و
سفید رنگ محسوب نمی شوند و خاکستری که از ترکیب سیاه و سفید به وجود می آید جزء
دسته رنگ های خنثی است. به این دسته رنگ ها بی رنگ ها نیز می گویند. انتخاب رنگ های
خنثی و ترجیح دادن مکرر آن به رنگ های دیگر از نظر روانشناسی نشانه ای از یک نقطه
نظر منفی نسبت به زندگی است. کسانی که گرایش به این رنگ ها دارند معمولاً انسان های
اندوهگین، افسرده و ناامید هستند اما این رنگ ها از خصوصیات مثبت هم در مواقعی
برخوردار هستند از جمله اینکه بهترین انتخاب برای فضاهای آموزشی که در آن نیاز به
تمرکز بیشتر برای دانش آموزان و آموزگاران وجود دارد، هستند. رنگ های هم پرده:اینها
رنگ هایی هستند مانند رنگ زرد پررنگ و آبی پررنگ. این رنگ ها لزوماً از یک خانواده
نیستند بلکه هر دو دارای میزان مساوی از رنگ قرمز یا آبی هستند و هیچ یک بر دیگری
غلبه نمی یابند. در ترکیب رنگ ها در کوراسیون توجه به این که رنگ ها در یک مکان خاص
و در کنار سایر رنگ ها زیبا هستند، ضروری است. تنها عنصر علاقه نمی تواند به شما در
رنگ آمیزی دکوراسیون کمک کند چون امکان دارد رنگی که شما برای اتاق نشیمن می پسندید
در درازمدت موجب دلزدگی شده و مکان را برای شما غیر قابل تحمل کند بنابراین بهتر
است قبل از هرگونه اقدامی برای تغییر چیدمان محیط سکونت خود هنگامی که رنگ های
موردپسندتان را انتخاب کردید با استفاده از مداد رنگی، مداد شمعی، آبرنگ یا هر
وسیله رنگ آمیزی دیگری که در اختیار دارید آنها را در کنار هم روی یک قطعه کاغذ
سفید آزمایش کنید سپس به چرخه رنگ مراجعه کرده و با استفاده از آن رنگ مورد نظرتان
را یافته و رنگ منتخب خود را در کنار آن امتحان کنید.
نقش روانشناختی رنگ در
معماری
یکی از ملاحظات
روانشناختی رنگ که در کاربرد هنری رنگ اهمیت دارد ، بررسی تأثیرمتقابل رنگ ها است .
جلوه یا اثر هر رنگ در جوار رنگ دیگر تغییر می کند هر رنگ نسبت به دیگری میزان
تیرگی یا روشنی ذاتی اش را می نمایاند.
مفهوم معماری
معکوس کردن این
ترتیب طبیعی ، ناسازگاری رنگی به بار می آورد.هر رنگ دارای سه صفت یا سه بُعد
دیداری مستقلا تغییر پذیر است : فام ، درخشندگی و پرمایگیفام ، صفتی از رنگ است که
جایگاه آن را در سلسله ی رنگی ( از قرمز تا بنفش) معادل با نور طول موج های مختلف
در طیف مرئی – مشخص می کند قرمز ، زرد و آبی را فام های اولیه می نامند و چون مبنای
سایر فام ها هستند ، رنگ های اصلی نیز نام گرفته اند . فام های ثانویه عبارتند از :
نارنجی ، سبز و بنفش که از اختلاط مقادیر مساوی از دو فام اولیه حاصل می شوند . فام
های ثالثه از اختلاط فام های اولیه و ثانویه به دست می آیند : زرد- نارنجی(
پرتقالی) ، نارنجی- قرمز ، قرمز- بنفش ( ارغوانی) ، بنفش- آبی ( لاجوردی) ، آبی-
سبز (فیروزه ای) ، سبز- زرد (مغز پسته ای) . دوازده فام نامبرده را با ترتیبی معین
در چرخه ی رنگ ، نشان می دهند .
در چرخه ی رنگ ، فام های ثانویه و ثالثه ای که
بین یک زوج فام اولیه جای گرفته اند ، دارای روابط خویشاوندی هستند و در کنارهم
ساده ترین هماهنگی رنگی را پدید می آورند .مادامیکه این رنگها با رنگهای خالص سفید
و سیاه ترکیب شوندایجاد بیشماری از رنگها و سایه های مختلف مینمایند
درخشندگی،
دومین صفت رنگ است و درجه ی نسبی تیرگی و روشنی آن را مشخص می کند(غالبا ً نقاشان
اصطلاح رنگسایه را نیز در همین معنا به کار می برند) . معمولا ً درخشندگی رنگ های
فام دار را در قیاس با رنگ های بیفام می سنجند . در چرخه ی رنگ ، زرد بیشترین
درخشندگی (معادل خاکستری روشن نزدیک به سفید) و بنفش کمترین درخشندگی ( معادل
خاکستری تیره ی نزدیک به سیاه) را دارد .
پرمایگی (اشباع)، سومین صفت رنگ است و
میزان خلوص فام آن را مشخص می کند ( گاه واژه ی شدت را در این مورد به کار می برند
) . فام های چرخه ی رنگ صد در صد خالص اند ولی در طبیعت به ندرت می توان فام خالصی
یافت . همچنین ، کمتر رنگیزه ای حد اشباع فام مربوطه در چرخه ی رنگ را داراست
.
رنگهای درخشان به تنهایی جذاب هستند اما اگر در یک الگو یا ردیفی منظم
قرارگیرند از نظر بصری تاثیر بیشتری خواهند داشت. این نوع آرایش یک ساختار ساده را
بر این رنگها حاکم میکند و در نتیجه یک مفهوم و یا نوعی نظم را، ورای حضور محض
رنگها، منتقل خواهد کرد.
دیوارها و پیش زمینه های روشن رنگ های سرد ، مختصر کاهش
در دمای بدن نگرنده ایجاد می کنند و رنگ های گرم باعث مختصر افزایش دمای بدن می
شوند . به لحاظ بصری ، رنگ گرم پیش می آید و رنگ سرد پس می نشیند.
پنجره ها و
مبلمان با زمینه رنگ و سایز متوسط در مبلمان و پنجره هائی با سایز بزرگ شاهد آن
خواهیم شد که رنگ انها با یکدیگر مخلوط خواهد شد و از لحاظ تأثیر گذاری بر محیط
غالب خواهند شد ثبات از بین خواهد رفت و تلویحاً نوعی تکان بصری ایجاد خواهد
نمود.با مبلمان وپنجره های متوسط و با رنگی متعادل و متوسط خواهیم توانست ترکیب
بندی با ثبات داشته باشیم. هر ترکیب بندی را میتوان کارآمد دانست به شرط این که
عناصر صحنه به طور موثر با بینندگان مورد نظر آن، ارتباط برقرار کند. در اغلب
موارد، نکته اساسی در شناسایی عناصر کلیدی صحنه نهفته است تا با نظم مبلمان و میزان
نور ، آنها را از دل سایر عناصر تصویری متفرقه، بیرون بکشید. همین اشیاء مزاحم،
صحنه ها را مخدوش میکنند و همچنین،بهتر است به جای تمرکز زیاد روی جزییات خیلی خاص،
تنها روی ساختار کلی صحنه تمرکز کنید. چرا که تاثیر آنها در مقابل ترکیب بندی
عمومی، بسیار سطحی است.
ملحقات تیره از این رو چشمان شما به سمت رنگ تیره تر
کشیده میشوند و شما در روشی قادر خواهید بود ملحقات واثاثیه ها را نظم دهید تا هادی
دید وکیفیت بصری روان باشند .
رنگ زندگی است زیرا جهان بدون رنگ برایمان مرده
جلوه میکند,رنگها ایده آغازین وثمره نور اصلی بدون رنگ هستند و مقابل آنها تاریکی
بدون رنگ است.نور اولین پدیده در جهان است از طریق رنگها روح و طبیعت زنده جهان را
برایمان آشکار میسازد.
همچنین کلمه و آوای آن,شکل و رنگ اش,رگه های اصلی از ذات
فوق طبیعی است که ما تصویری اندک از آن داریم.همانطور که صدا,رنگ , جلا به لفظ می
بخشد,همینطور هم رنگ بطور طبیعی به فرم شکل خاصی میدهد.ماهیت اصلی رنگ طنینی از
تصورات خیالی است و در این حالت رنگ موسیقی است.زمانی که اندیشه مفهوم, قاعده
مندی,لمس رنگ و طلسم آن,شکسته است انگاه در دستان خود جز جسم بی روح چیز دیگری
نداریم.
رنگ های نارنجی و آبی,رنگ های مکمل هستند و مخلوط این رنگها,رنگ خاکستری
بوجود می آورد.وقتی ناظر در این مکان قرار میگیرد,نورهای متفاوتی دریافت خواهد کرد
که این نورها متناوباً با نارنجی و آبی است و دیوارها این رنگها را با زوایای
دائماً متغیرانعکاس میدهد.این تاثیر متقابل احساسی از غنای رنگ به انسان می
بخشد.
رنگها نیروها و انرژی های درخشنده ای هستند که چه آگاه و چه ناخود آگاه
روی ما اثر مثبت و منفی خواهند داشت.هنرمندانی که شیشه های رنگین خلق می کنند از
رنگ برای خلق چنان محیطی معنوی و اسرار آمیز استفاده میکردند که اندیشه های پرستش
کنندگان را بر دوش شاهین معنویت به پرواز درمی آورند.اثرات رنگ نه تنها از لحاظ
بصری بلکه از جنبه های روان شناسی و روان شناختی نیز باید بررسی شوند.
سطوح رنگ
باید شکل,وسعت و حدود خود را از خود رنگ و نوسان شدت آن (رنگ)کسب کند نه اینکه با
خطوط از پیش معین شده باشد.
همچنین,شکل ها نیز دارای خصوصیت گویا ومعنی دار نظام
زیباشناختی خود هستند.در طراحی,این کیفیت های معنی دار شکل و رنگ می بایست با
یکدیگر مطابقت داده شوند.
یعنی شکل و رنگ در معنی دار بودن و مفهوم خود یکدیگر
را تایید و اثبات نمایند.سه شکل اصلی مربع,مثلث و دایره نیز مانند سه رنگ اصلی
قرمز,زرد و آبی دارای خصوصیات مفهومی و بیانی مشخص هستند.
مربع,نمایانگر
ماده,وزن و حدود مشخص است وحسی از کشش و امتداد و تجربه حرکت را القاء میکند.مربع
با رنگ قرمز منطبق است و وزن حجم قرمز با شکل سنگین و ساکن مربع مطابقت
دارد.
مثلث با زوایای حاد و تند,تاثیر ستیزه جویی,پرخاش و تهاجم را ایجاد
میکند.مثلث سمبل تفکر است و حالت وخصوصیت بی وزن آن با زرد روشن هماهنگی
دارد.
دایره بر عکس مربع,احساسات را ملایم و معتدل میکندو حس آرامش و حرکت آرام
و آهسته را القاء مینماید.دایره سمبل روح است که در درون خود همواره در حال حرکت
است.
تطابق و تناسب هر رنگ با شکل مربوط به خود مستلزم همانندی و توازن است.اگر
رنگها و شکل ها در بیان مفاهیم و حالات توافق داشته باشند,تاثیرات آن دو چندان
خواهد
بود.